Trang bị hệ thống báo cháy tự động

23.4.1 Quy định chung
23.4.1.1 Hệ thống báo cháy tự động phải được trang bị cho các công trình có nguy hiểm vè cháy, nổ. Cụ thể:
a) Nhà hành chính, trụ sở làm việc của cơ quan chính quyền, tổ chức chính trị, xã hội; nhà hành chính, trụ sở, nhà văn phòng làm việc khác;
b) Khách sạn, nhà khách, nhà nghỉ, nhà trọ từ 5 tầng trở lên hoặc có khối tích từ 5.000 m3 trở lên; nhà ở khác cao từ 7 tầng trở lên;
c) Nhà, công trình thuộc cơ sở nghiên cứu khoa học, công nghệ
d) Trường học, cơ sở giáo dục từ 5 tầng trở lên hoặc có khối tích tổng cộng từ 15.000 m3 trở lên; nhà trẻ, mẫu giáo có 100 cháu trở lên hoặc có khối tích tổng cộng từ 1000 m3 trở lên;
đ) Bệnh viện, nhà điều dưỡng cấp tỉnh trở lên; cơ sở y tế khám, chữa bệnh có từ 25 giường trở lên;
e) Rạp hát, rạp chiếu phim, hội trường, nhà văn hoá, nhà thi đấu thể thao, những nơi tập trung đông người từ 200 chỗ ngồi trở lên; vũ trường, câu lạc bộ, cơ sở dịch vụ vui chơi giải trí và những công trình công cộng khác;
g) Chợ kiên cố và bán kiên cố; trung tâm thương mại, siêu thị, cửa hàng bách hoá có tổng diện tích các gian hàng từ 300m2 trở lên hoặc có khối tích từ 1.000 m3 trở lên;
h) Nhà lưu trữ, thư viện, bảo tàng, triển lãm thuộc Nhà nước quản lý;
i) Đài phát thanh, truyền hình, cơ sở bưu chính viễn thông từ cấp huyện trở lên;
k) Ga hàng không; cảng biển; nhà ga đường sắt loại 1; bãi đỗ có 200 xe ôtô trở lên;
l) Cơ sở sản xuất thuộc thẩm quyền cấp huyện trở lên phê duyệt dự án thiết kế xây dựng;
m) Nhà máy điện; trạm biến áp từ 220 KV trở lên;
n) Kho, cảng xuất nhập xăng dầu, khí đốt hoá lỏng;
o) Kho hàng hoá, vật tư khác có khối tích từ 1.000 m3 trở lên; bãi hàng hoá, vật tư cháy được có diện tích từ 500 m2 trở lên;
p) Công trình an ninh, quốc phòng có nguy hiểm về cháy, nổ hoặc có yêu cầu bảo vệ đặc biệt;
q) Trung tâm chỉ huy, điều độ, điều hành, điều khiển quy mô khu vực và quốc gia thuộc các lĩnh vực;
r) Công trình hầm, tầng hầm.
Khuyến khích lắp đặt cho các công trình khác.
23.4.1.2 Hệ thống báo cháy tự động được trang bị phải đáp ứng những yêu cầu sau:
a) Phát hiện cháy nhanh;
b) Chuyển tín hiệu phát hiện cháy thành tín hiệu báo động rõ ràng để những người xung quanh có thể thực hiện ngay các biện pháp thích hợp;
c) Có khả năng chống nhiễu tốt, không bị ảnh hưởng bới các hệ thống khác được lắp đặt chung hoặc riêng rẽ;
d) Báo hiệu nhanh chóng và rõ ràng mọi trường hợp sự cố của hệ thống;
đ) Không bị tê liệt một phần hay toàn bộ do cháy gây ra trước khi phát hiện ra cháy;
e) Phải đảm bảo độ tin cậy;
g) Những tác động bên ngoài gây ra sự cố cho một bộ phận của hệ thống không gây ra những sự cố tiếp theo cho hệ thống.
23.4.1.3 Trung tâm báo cháy tự động phải có chức năng báo cháy, tự động kiểm tra tín hiệu từ các kênh báo về để loại trừ các tín hiệu báo cháy giả. Cho phép trang bị các trung tâm báo cháy tự động không có chức năng tự động kiểm tra tín hiệu trong trường hợp sử dụng các đầu báo cháy có chức năng tự động kiểm tra tín hiệu.
Trung tâm báo cháy phải có hai nguồn điện độc lập. Một nguồn 220V xoay chiều và một nguồn là ăc quy dự phòng. Dung lượng của ăc quy dự phòng phải đảm bảo ít nhất 12 giờ cho thiết bị hoạt động ở chế độ thường trực và 01 giờ khi có cháy.
Trung tâm báo cháy phải được nối đất và việc nối đất phải thoả mãn yêu cầu của TCVN 4756:1989.
23.4.1.4 Trường hợp hệ thống báo cháy liên kết với hệ thống chữa cháy, thì ngoài chức năng báo cháy còn phải điều khiển hệ thống chữa cháy hoạt động ngay để dập tắt đám cháy kịp thời.
23.4.1.5 Đầu báo cháy tự động phải đảm bảo phát hiện cháy theo chức năng đã được thiết kế và các đặc tính kỹ thuật nêu ra trong Bảng …. Việc lựa chọn đầu báo cháy tự động phải căn cứ vào tính chất của các chất cháy, đặc điểm của môi trường bảo vệ và theo tính chất của cơ sở được trang bị, tham khảo trong Phụ lục 3.
Bảng …
Đặc tính kỹ thuật Đầu báo cháy nhiệt Đầu báo cháy khói Đầu báo cháy lửa
Thời gian tác động Không lớn hơn 120 giây Không lớn hơn 30 giây Không lớn hơn 5 giây
Ngưỡng tác động Từ 400C đến 1700C
Sự gia tăng nhiệt độ trên 50C/phút Độ che mờ do khói*:
Từ 5 đến 20 %/m đối với đầu báo cháy khói thông thường.
Từ 20 đến 70% trên khoảng cách giữa đầu phát và đầu thu của đầu báo khói tia chiếu Ngọn lửa trần cao 15mm cách đầu báo cháy 3m.
Độ ẩm không khí tại nơi đặt đầu báo cháy Không lớn hơn 98% Không lớn hơn 98% Không lớn hơn 98%
Nhiệt độ làm việc Từ -100C đến +1700C Từ -100C đến +500C Từ -100C đến +500C
Diện tích bảo vệ Từ 15m2 đến 50m2 Từ 50m2 đến 1000m2** Hình chóp có góc 1200, chiều cao từ 3m đến 7m.
Chú thích:
* Ngưỡng tác động của đầu báo cháy khói được tính bằng độ che mờ do khói trên một khoảng cách cho trước.
** Diện tích bảo vệ của đầu báo cháy khói tia chiếu là phần diện tích giới hạn bởi khoảng cách giữa đầu phát và đầu thu (từ 5 đến 100m) và độ rộng ở 2 phía dọc theo tia chiếu (10m): từ 50 đến 1000m2.
23.4.1.6 Trường hợp trung tâm báo cháy không có chức năng chỉ thị địa chỉ của từng đầu báo cháy tự động, các đầu báo cháy tự động mắc trên một kênh cho phép kiểm soát đến 20 căn phòng hoặc khu vực trên cùng một tầng nhà có lối ra hành lang chung nhưng ở phía ngoài từng phòng phải có đèn chỉ thị về sự tác động báo cháy của bất cứ đầu báo cháy nào được lắp đặt trong các phòng đó đồng thời phải đảm bảo yêu cầu diện tích mỗi kênh không được lớn hơn 2000m2 đối với khu vực bảo vệ hở và 500m2 đối với khu vực bảo vệ kín.
23.4.1.7 Trường hợp trong một khu vực bảo vệ được trang bị nhiều loại đầu báo cháy thì khoảng cách giữa các đầu báo cháy phải đảm bảo sao cho mỗi vị trí trong khu vực đó đều được bảo vệ bởi ít nhất là một đầu báo cháy.
Trường hợp trong một khu vực bảo vệ được trang bị đầu báo cháy hỗn hợp thì khoảng cách giữa các đầu báo cháy được xác định theo tính chất cháy chính của khu vực đó.
23.4.1.8 Đối với khu vực bảo vệ có nguy hiểm về nổ, phải trang bị các đầu báo cháy có khả năng chống nổ.
23.4.1.9 Ở những khu vực có độ ẩm cao, nhiều bụi phải trang bị các đầu báo cháy có khả năng chống ẩm, chống bụi.
23.4.1.10 Ở những khu vực có nhiều côn trùng phải trang bị các đầu báo cháy có khả năng chống côn trùng xâm nhập vào bên trong đầu báo cháy hoặc có biện pháp chống côn trùng xâm nhập vào trong đầu báo cháy.
23.4.2 Bố trí hệ thống báo cháy tự động.
23.4.2.1 Trung tâm báo cháy tự động phải bố trí ở những nơi luôn có người trực suốt ngày đêm. Trong trường hợp không có người trực suốt ngày đêm, trung tâm báo cháy phải có chức năng truyền các tín hiệu về cháy và sự cố đến nơi có người trực suốt ngày đêm và có biện pháp phòng ngừa người không có nhiệm vụ tiếp xúc với trung tâm báo cháy.
Nơi bố trí trung tâm báo cháy phải có điện thoại liên lạc trực tiếp với đội chữa cháy hay nơi nhận tín hiệu báo cháy.
23.4.2.2 Đầu báo cháy khói và đầu báo cháy nhiệt được bố trí lắp trên trần nhà hoặc mái nhà. Trong trường hợp không lắp được trên trần nhà hoặc mái nhà cho phép lắp trên xà và cột hoặc treo trên dây dưới trần nhà nhưng các đầu báo cháy phải cách trần không quá 0,3m tính cả kích thước của đầu báo cháy tự động.
23.4.2.3 Đầu báo cháy khói và đầu báo cháy nhiệt phải được bố trí trong từng khoang của trần nhà được giới hạn bởi các cấu kiện xây dựng nhô ra về phía dưới (xà, dầm, cạnh panen) lớn hơn 0,4m.
Trường hợp trần nhà có những phần nhô ra về phía bên dưới từ 0,08m đến 0,4m thì việc bố trí đầu báo cháy tự động được tính như trần nhà không có các phần nhô ra nói trên nhưng diện tích bảo vệ của một đầu báo cháy tự động giảm 25%.
23.4.2.4 Diện tích bảo vệ của một đầu báo cháy khói, khoảng cách bố trí tối đa giữa các đầu báo cháy khói với nhau và giữa đầu báo cháy khói với tường nhà phải xác định theo Bảng …, nhưng không được lớn hơn các trị số ghi trong yêu cầu kỹ thuật và lý lịch kỹ thuật của đầu báo cháy khói.
Bảng ….
Độ cao lắp đặt đầu báo cháy, m Diện tích bảo vệ của một đầu báo cháy, m2 Khoảng cách bố trí tối đa, m
Giữa các đầu
báo cháy Từ đầu báo cháy đến tường nhà
Dưới 3,5 nhỏ hơn 100 10 5,0
Từ 3,5 đến 6 nhỏ hơn 80 8,5 4,0
Lớn hơn 6,0 đến 10 nhỏ hơn 65 8,0 4,0
Lớn hơn 10 đến 12 nhỏ hơn 55 7,5 3,5
Trong những căn phòng có chiều rộng dưới 3m thì khoảng cách bố trí cho phép giữa các đầu báo cháy khói là 15m.
Đối với đầu báo cháy khói tia chiếu, khoảng cách giữa đường thẳng nối đầu phát với đầu thu của hai cặp đầu báo liền kề không được lớn hơn 10m và khoảng cách đến tường nhà hoặc các đầu báo cháy khác không quá 5m. Trong khoảng giữa đầu phát và đầu thu của đầu báo cháy khói tia chiếu không được có vật che khuất tia chiếu.
Đầu báo cháy khói ion hoá không được bố trí lắp đặt ở những nơi có vận tốc gió tối đa lớn hơn 10m/s.
Đầu báo khói quang điện không được bố trí những nơi mà chất cháy khi cháy tạo ra chủ yếu là khói đen.
23.4.2.5 Diện tích bảo vệ của một đầu báo cháy nhiệt, khoảng cách bố trí tối đa giữa các đầu báo cháy nhiệt với nhau và giữa đầu báo cháy nhiệt với tường nhà phải xác định theo Bảng …, nhưng không được lớn hơn các trị số ghi trong yêu cầu kỹ thuật và lý lịch kỹ thuật của đầu báo cháy nhiệt.
Bảng …
Độ cao lắp đặt đầu báo cháy, m Diện tích bảo vệ của một đầu báo cháy, m2 Khoảng cách bố trí tối đa, m
Giữa các đầu
báo cháy Từ đầu báo cháy đến tường nhà
Dưới 3,5 nhỏ hơn 50 7,0 3,5
Từ 3,5 đến 6 nhỏ hơn 25 5,0 2,5
Lớn hơn 6,0 đến 9 nhỏ hơn 20 4,5 2,0

Ngưỡng tác động của đầu báo cháy nhiệt cố định phải lớn hơn nhiệt độ tối đa cho phép trong phòng là 200C.
Đầu báo cháy lửa trong các phòng hoặc khu vực phải được bố trí lắp trên trần nhà, tường nhà và các cấu kiện khác hoặc lắp ngay trên thiết bị cần bảo vệ.
23.4.2.6 Hộp nút ấn báo cháy được bố trí lắp bên trong cũng như bên ngoài nhà và công trình trên các lối thoát nạn, chiếu nghỉ cầu thang ở vị trí dễ thấy, được lắp trên tường và cấu kiện xây dựng ở độ cao từ 0,8m đến 1,5m tính từ mặt sàn hay mặt đất.
23.4.2.7 Khoảng cách bố trí giữa các hộp nút ấn báo cháy không quá 50m. Nếu lắp bên ngoài trời thì khoảng cách bó trí tối đa giữa các hộp nút ấn báo cháy không quá 150m, có ký hiệu rõ ràng và phải là loại chống nước.
23.5 Hệ thống báo cháy cho các công trình khác
23.5.1 Tất cả các công trình công nghiệp đều phải được lắp đặt hệ thống phát hiện cháy.
23.5.2 Tín hiệu báo động cháy phải khác biệt so với các tín hiệu khác đang được sử dụng trong những hoạt động thông thường của công trình
23.5.3 Trong một số trường hợp cụ thể (ví dụ ở cửa hàng lớn hay những nơi tập trung đông người) thì 1 tín hiệu cảnh báo chung ban đầu khi có nhiều người có thể gây hỗn độn không mong muốn. Vì vậy, cần phải có lực lượng được đào tạo đầy đủ để thực hiện phương án và quy trình sơ tán an toàn được lập sẵn một cách có hiệu quả.
23.5.4 Văn phòng, cửa hàng, khu buôn bán, nơi tập trung đông người và nơi vui chơi giải trí, nhà công nghiệp, kho và những khu vực không dùng để ở khác phải được lắp đặt hệ thống phát hiện cháy tự động với các đầu báo cháy phù hợp ở các khu vực có nguy cơ cháy cao. Ngoài ra, một số trường hợp cần đến hệ thống phát hiện cháy tự động như:
a) Nhằm bổ sung cho một số trường hợp không nằm trong quy định ở Quy chuẩn này;
b) Là một phần của thiết bị điều khiển đối với hệ thống bảo vệ chống cháy, như để chỉnh áp hoặc mở cửa tự động;
c) ở khu vực không có người trong ngôi nhà (ví dụ khu vực kho hoặc tầng hầm không có người qua lại thường xuyên, hoặc một phần của nhà tạm thời bị bỏ trống) khi một đám cháy có thể xuất hiện và cản trở việc thoát nạn từ bất kỳ khu vực có người nào trong ngôi nhà.
23.6 Kết nối hệ thống báo cháy tự động với các hệ thống khác
23.6.1 Trong các công trình nhà cao tầng hệ thống báo cháy tự động ngoài chức năng báo cháy phải được kết nối với các hệ thống kỹ thuật khác, gồm:
- Kết nối để điều khiển hạ thang máy xuống tầng có lối thoát nạn thông trực tiếp ra ngoài nhà trong trường hợp có cháy.
- Kết nối để điều khiển đóng hệ thống quạt tăng áp của cầu thang thoát nạn, hệ thống hút khói khi có cháy.
- Kết nối để ngắt tự động hệ thống thông gió và điều không khí khi có cháy.
23.6.2 Đối với các công trình tập trung đông người và các công trình khác được thiết kế hệ thống thông tin nội bộ thì hệ thống này phải được kết nối tự động với hệ thống báo cháy để tự động thông báo về báo động cháy và hướng dẫn thoát nạn an toàn khi có cháy.
23.6.3 Đối với các công trình được thiết kế các hệ thống ngăn cháy lan tự động như các cửa ngăn cháy, cửa đi ngăn cháy, màn nước ngăn cháy …, hệ thống cửa thoát khói tự động… thì các hệ thống này phải liên kết với hệ thống báo cháy tự động để báo về sự hoạt động của hệ thống này.
23.6.4 Trong các công trình có lắp đặt các hệ thống chữa cháy tự động thì các hệ thống này phải kết nối với hệ thống báo cháy để báo các trường hợp chữa cháy bằng các hệ thống chữa cháy tự động trên.
23.6.5 Kết nối hệ thống báo cháy tự động với đơn vị chữa cháy khu vực
Hệ thống báo cháy tự động của các công trình có quy mô lớn hoặc cao tầng; có lượng người thường xuyên lớn; của các công trình có ý nghĩa chính trị như:Trụ sở cơ quan Đảng, chính quyền, đoàn thể, tôn giáo… phải được kết nối tự động với đơn vị chữa cháy gần nhất. Đối với các cơ sở khác khuyến khích kết nối với đơn vị chữa cháy gần nhất.

hay quá